“With great power, there must also come … great responsibility!”. ඔබ Spider-Man රසිකයෙක් නම් ඉහතින් දැක්වුණු පාඨය ඔබට නුහුරු වෙන්න බැහැ. Spider-Man සහ තවත් සුපිරි වීරයන් රැසකගේ නිර්මාණයන්ට උරදුන් “Marvel” විශ්වයේ පුරෝගාමියෙක් වූ Stan Lee පසුගිය නොවැම්බර් මස 12 වෙනිදා ලොව හැරගියා. අද ලිපිය වෙන් වන්නේ ඔහුට සහ ඔහුගේ නිර්මාණයන්ට.
ආරම්භය
Stan Lee ගේ උපතේදී නම වෙන්නේ Stanley Martin Lieber. 1922දී උපත ලද ඔහුගේ දෙමව්පියන් රොමේනියාවේ සිට ඇමරිකාවට සංක්‍රමණය වූ දෙපලක්. කුඩා කල සිටම ලිවීමට ඔහු ලැදියාවක් දැක්වුණු අතර කවදා හෝ ඇමරිකාවේ විශිෂ්ටතම නවකථාව ලිවීමට සිහිනයක් ඔහුට තිබූ බව පසු කලක පැවසුවා. නව කථා ලිවීමට සිහින දැකපු Stanley Martin Lieberගේ ජිවිතයේ හැරවුම් ලක්ෂයක් වන්නේ ඔහුට 1939දී Pulp සඟරාවේ Timely Comics අංශයේ රැකියාවක් හිමිවීමයි. වසර දෙකකට පසු ඔහු තමන්ගේ ප්‍රථම comic සඟරාව, “Captain America Foils the Traitor’s Revenge”, Stan Lee නම් ආරුඪ නමින් එළිදැක්වූවා. මෙම ආරුඪ නම වසර කීපයකින් පසුව ඔහුගේ නීත්‍යානුකූල නම ලෙසට පත්වුනා.
Marvel
1950 වනවිට Atlas Comic සමාගමට (Timely Comics අංශයේ නම පසුව Atlas ලෙස වෙනස්කරන ලදී ) ප්‍රතිවාදියෙක් වූ DC Comic සමාගම හොඳ තරඟයක් දෙමින් තිබුනා. ඔවුන් තමන්ගේ සුපිරි වීරයෙක් වූ Flash චරිතය සාර්ථකව අළුත් මානයකට ගෙන ගිය අතර Justice League of America නමින් සුපිරි කණ්ඩායමක් ද නිර්මාණය කෙරුනා. මේ අනුව Atlas Comicහි ප්‍රධානියා වූ Martin Goodman නව අභියෝගයක් Stan Leeට පැවරුවා. Stan Leeට ලැබුණු අභියෝගය වුනේ DC Comic සමාගමට තරගයක් දිය හැකි සුපිරි වීරයන් පිරිසක් නිර්මාණය කිරීමයි.
මෙම අභියෝගය ජයගැනීමට Stan Leeගේ බිරිඳගෙන් වටිනා ඔවදනක් ඔහුට ලැබුනා. ඇය, ඔහු කැමති චින්තනයන් අත්හදා බලන්න ලෙස Stan Leeට යෝජනා කළා. මේ වනවිට comic විශ්වයේ සිටි සියලු සුපිරි වීරයන් පරිපූර්ණ පුද්ගලයන් වුනා. ඔවුන්ට කිසිදු වු දුබලතාවයක් නොතිබුනා. නමුත්
Stan Lee නිර්මාණය කල සුපිරි වීරයන්ගේ යම්කිසි දුබලතාවයක් තිබුනා. යමෙක් ඉක්මනට තරහා ගන්නෙක් වුනා, තවකෙක් යටිහිතෙන් දුකෙන් පෙලෙන්නෙක් වුනා. සෑම සුපිරි වීරයෙක්ම යම්කිසි අඩුපාඩුවක් සමග නිර්මාණය කිරීමට Stan Lee කටයුතු කළා. මෙම ප්‍රයත්නයේ ප්‍රතිපලය ලෙස නවමු මානයක සුපිරි වීරයන් පිරිසක් උපත ලැබුවා.
ප්‍රථමයෙන් Stan Lee, Jack Kirby සමග එකතුව Fantastic Four නිර්මාණය කළා. Fantastic Four වෙත පාඨකයින්ගෙන් පැසසුම් ප්‍රතිචාර ලැබුනා. මෙසේ ලබාගත් ආරම්භය සමගම Stan Lee Hulk, Thor, Iron Man, X-Men, Daredevil, Doctor Strange සහ Marvel (1961 දී Atlas Comic, Marvel ලෙස නම්කෙරුවා ) විශ්වයේ සාර්ථකම චරිතය වූ Spider-Man නිර්මාණය කළා. පසුව මෙම සුපිරි වීරයන් සහ පෙර සිටි Captain America වැනි චරිතද එකතුකර The Avengers ලෙස කණ්ඩායමක් ද නිර්මාණය කළා. මෙම සියළු චරිතයන්ගේ විශේෂත්වය වුයේ ඔවුන් shared universe එකක නිර්මාණය වීමයි. මේ අනුව එක සුපිරි වීරයෙකුගේ කතාවකට අනෙත් සුපිරි වීරයන්ගේ ආගමනය දකින්න ලැබුනා.
රංගනය
Stan Lee සැමවිටම විනෝදකාරී පුද්ගලයෙක් වුනා. වෘත්තියෙන් රචකයෙන් වුවත් ඔහු Marvel සිනමාපට රැසකට කෙටි රංගනයන් මගින් දායක වුනා. ප්‍රේක්ෂකයන්ද Stan Leeගේ කෙටි රංගනයන් වලට මහත් ප්‍රියයක් දැක්වුවා. මෙසේ Stan Lee ප්‍රථමයෙන් තම රංගනය ලබාදුන්නේ 1989දී විකාශනය වූ The Trial of the Incredible Hulk නම් රුපවාහිනී චිත්‍රපටයකට. ඉදිරියට නිකුත්වීමට යෙදී ඇති Avengers 4 චිත්‍රපටියේද Stan Lee මෙසේ කෙටි රංගන දායකත්වයක් ලබාදී ඇති බව දැනට වාර්තා වෙනවා.
සම්මාන
Stan Lee කලාවට කල මොහෙවර පැසසුමට 2002දී ඔහුට ඇමරිකාවේ Academy of Science Fiction, Fantasy and Horror Films වෙතින් ප්‍රදානය කරන Saturn සම්මානය ලබාදුන්නා. 2008දී ඔහු ඇමරිකාවේ National Medal of Arts මගින් පිදුම් ලැබුවා. 2011 දී Stan Lee ගේ නමින් තරුවක් හොලිවුඩ් Hollywood Walk of Fameහි ස්ථාපනය කෙරුනා.
